چگونه از فرش دستبافت ایرانی مراقبت کنیم؟
از گذشته، فرش دستبافت ایرانی نقش مهمی در ارتقاء هنر، فرهنگ و اقتصاد کشور داشته و به عنوان یکی از اصلی‌ترین صادرات غیرنفتی ایران به بازارهای جهانی شناخته شده است. فرش دستبافت ایرانی نه تنها یک هنر بلکه یک شاهکار فرهنگی است که نگاهی به تاریخ آن، عظمت و حضور پررنگ آن در میان هنرهای جهانی را آشکار می‌سازد.
انواع فرش ایرانی و خصوصیات هر کدام
فرش‌های دستبافت ایرانی به دلیل تنوع فرهنگی و زیبایی هنری، انواع مختلفی دارند که هر یک به خودی خصوصیت‌ها و طرح های منحصر به فردی دارند. قالی‌ها، با بافت طرح گل‌ها، حیوانات و مناظر طبیعی، اغلب از پرده‌های رنگارنگ و طراحی‌های هندسی برخوردارند. فرش‌های کاشان به خاطر بافت درخشان و زیبایی گل‌ها و نقوش شناخته می‌شوند. اصفهان بافت‌های گلدوزی و ترکیب رنگی زیبا در نقوش آن شناخته می‌شود. تبریز با طراحی‌های هنری و آینه‌کاری‌های باشکوه به نمایانگری هنر است. هر کدام از این انواع فرش ایرانی، بافت‌ها، طراحی‌ها و تکنیک‌های خاص خود را دارند و نمایانگر فرهنگ و سلیقه‌های منحصر به فرد مناطق مختلف ایران می‌باشند.
بیشتر بخوانید: چگونه لکه گواش را از روی فرش پاک کنیم؟
مراقبت از فرش دستبافت ایرانی
تعیین مکان مناسب برای قرارگیری فرش:
مکان مناسب برای قرارگیری فرش دستبافت ایرانی یکی از عوامل کلیدی در حفظ زیبایی و دوام این اثر هنری است. بهتر است فرش در مکان‌هایی که نور طبیعی به آسانی وارد می‌شود، قرار گیرد. همچنین، از قرار دادن فرش در معرض نور مستقیم خورشید در مدت طولانی خودداری شود تا از رنگ پریدگی و افتراق رنگ و خشک شدن بافت فرش جلوگیری شود. قرار دادن فرش دستبافت در قسمتی که تردد کمتری دارد توصیه می‌شود تا جلوه و زیبایی فرش حفظ شود و از خدشه و فشار زیاد جلوگیری شود. فرش‌های دستبافت در رطوبت و دمای بالای محیط آسیب می‌بینند، هوای خشک و خنک محیطی مساعد برای فرش دستبافت فراهم می‌کند.
تهویه مناسب:
تهویه مناسب محیط از جمله عوامل اساسی در حفظ فرش دستبافت ایرانی است. برای جلوگیری از رطوبت و پوسیدگی، محل قرارگیری فرش باید دارای تهویه مناسب باشد. ایجاد تهویه باز در محیط، از طریق استفاده از پنجره و یا سیستم‌های تهویه مصنوعی، کمک به حفظ سلامت فرش و جلوگیری از مشکلات ناشی از رطوبت می‌کند.
موکت برای محافظ زیر فرش:
استفاده از موکت یکی از راهکارهای مؤثر در حفاظت از فرش دستبافت ایرانی است. این خود باعث می‌شود تا یک لایه محافظ بین فرش و سطح زیرین ایجاد شود و از آسیب‌های ناشی از فشار، خطوط و خشکی سطح زمین جلوگیری می‌کند.
جلوگیری از گره خوردن:
برای این منظور، در انتخاب مکان قرارگیری فرش دقت کنید، از گذاشتن اشیا سنگین روی فرش خودداری کنید. همچنین، قرار دادن موکت در زیر فرش به افزایش تهویه و جلوگیری از گره خوردن فرش، کمک می‌کند و باعث افزایش دوام و طول عمر آن می‌شود.
نظافت منظم:
نظافت منظم از اصول اساسی در حفظ فرش دستبافت ایرانی است. جلوگیری از ورود گرد و غبار به بافت فرش با استفاده از جاروبرقی یا مواد مناسب نظافتی و روش شستشوی اصولی، از مراقبت‌های اساسی است که به حفظ طراحی و رنگ فرش کمک می‌کند. همچنین، در صورت بروز لکه‌ها یا آلودگی‌ها، باید فوراً اقدام به تمیزکاری با مواد مناسب و با رعایت اصول مربوط به نوع فرش نماییم.
استفاده از تخصص قالیشویی‌ها برای شستشوی فرش:
فرش‌های دستبافت به دلیل حساسیت بالا ترجیحا برای شستشو به قالیشویی معتبر و حرفه‌ای باید سپرده شود.
روش‌های پیشگیری از ایجاد لکه‌ها
- اقدامات فوری در مواجهه با لکه: سرعت عمل در تمیزکاری قسمت‌هایی که دچار لکه و کثیفی شده‌اند.
- استفاده از مواد تمیزکننده مناسب:به دلیل حساسیت بالای فرش‌های دستبافت معمولا با مواد ملایم یا مخصوص و روش شستشوی اصولی برای آنها استفاده می‌شود.
- روش‌های حفاظت از رنگ و بافت فرش: با شناخت از نوع فرش خود مراقبت مختص و ویژه‌ای برای حفظ بافت و رنگ آن در نظر بگیرید.
نکات پایانی و توصیه‌ها برای نگهداری از فرش دستبافت
اهمیت حفظ فرش برای نسل‌های آینده:
حفظ فرش دستبافت ایرانی، به عنوان یک ارث فرهنگی و هنری، اهمیت بسیاری برای نسل‌های آینده دارد. این فرش‌ها نه تنها یک نمایانگر زیبایی و هنر ایران هستند، بلکه شاهکارهایی از مهارت و صبر بافندگان این سرزمین نیز محسوب می‌شوند. حفظ این اثار هنری به معنای حفظ تاریخ و تمدن یک ملت است. همچنین، حفظ این فرش‌ها به عنوان یک منبع درآمد و اشتغال در زمینه بافندگی و صنایع دستی، نقش مهمی در تقویت اقتصاد محلی و ملی خواهد داشت. بنابراین، این میراث فرهنگی ارزشمند باید با دقت و مراقبت به نسل‌های آینده منتقل گردد.
ارتباط با مراکز تخصصی مرمت و نگهداری فرش:
این مورد به نکات تخصصی در زمینه نگهداری، ترمیم، و بازسازی فرش‌ها اشاره دارد. این مراکز تخصصی معمولاً توسط افرادی با تجربه و دانش تخصصی در حوزه بافت‌های دستبافت اداره می‌شوند و از آخرین تکنولوژی‌ها و روش‌های مرمت برای حفظ و بهبود وضعیت فرش‌ها استفاده می‌کنند.
نتیجه گیری
به طور کلی استفاده از فرش دستبافت همانقدر که زیبایی دارد دشوار هم هست. برای جلوگیری از آسیب به آن بهتر است از این نکات آگاهی داشته باشد. یکی از مشکلاتی که در زمان شستشو ایجاد می شود ترکیب رنگ فرش است. تکنیک های ترمیم رنگ فرش درخانه در برخی موارد موثر است. اما بهتر است تا شستشوی آن را به یک مجموعه معتبر بسپارید. قالیشویی خوشنام تهران معتبرترین قالیشویی تهران یک انتخاب کاربردی است.
